Η μεταμόσχευση νεφρού αποτελεί την θεραπεία εκλογής για τους ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου . Το ίδιο ισχύει σήμερα και για τις μεταμοσχεύσεις ήπατος, καρδιάς και πνευμόνων όπου η επιβίωση των ασθενών αυτών έχει αυξηθεί δραματικά.
Το σημαντικότερο εμπόδιο στις μεταμοσχεύσεις εξακολουθεί να παραμένει η ανεπαρκής προσφορά οργάνων. Αυτά έχει σαν αποτέλεσμα την αδυναμία ανταπόκρισης στις ανάγκες μεταμόσχευσης αλλά και στην αποτελεσματικότητα της ως θεραπευτικής μεθόδου.
Έχει διαπιστωθεί ότι όταν η μεταμόσχευση νεφρού έχει γίνει σε ασθενείς που έμειναν σε τεχνική υποκατάσταση της νεφρικής λειτουργίας λιγότερο από έξι μήνες η 5ετής επιβίωση του μοσχεύματος είναι 78% ενώ αν ο χρόνος αναμονής μεταμόσχευσης ήταν >24 μήνες η επιβίωση φτάνει στο 58% . Ενώ η δεκαετής επιβίωση του μοσχεύματος είναι 29 και 63% αντίστοιχα. Το ίδιο περίπου ισχύει και για τις μεταμοσχεύσεις νεφρού από ζώντες δότες (75 έναντι 39%) (1).
Παράγοντες που εμπλέκονται στην απροθυμία προσφοράς οργάνων είναι η δυσπιστία του κοινού (από δημοσιεύματα, εκπομπές που τις περισσότερες φορές δίνουν υπερβολικές διαστάσεις σε μεμονωμένα ατυχή , αληθή ή ψευδή , περιστατικά εξ αιτίας του υψηλού συγκινησιακά φορτισμένου γεγονότος του θανάτου .
Επίσης σημαντικό ρόλο φαίνεται να παίζουν οι θρησκευτικές πεποιθήσεις (παρά την ένθερμη υποστήριξη της δωρεάς οργάνων από τις επίσημες εκκλησίες ,της Ελληνικής Ορθοδόξου συμπεριλαμβανομένης). Σπάνιες αλλά εξαιρετικά έντονες αντιδράσεις ελάχιστων ιατρών που συνήθως δεν έχουν την απαιτούμενη εξοικείωση με τον βαρέως πάσχοντα και δονητικά εγκεφαλικά νεκρό, έχουν αρνητικές επιπτώσεις.
Η ανταπόκριση του κοινού (οικείων) ποικίλει από χώρα σε χώρα και δεν φαίνεται να εξαρτάται ιδιαίτερα από την νομική κατάσταση που διέπει την δωρεά οργάνων (εικαζόμενη έναντι απλής συναίνεσης).
Για την αντιμετώπιση του προβλήματος έχουν δημιουργηθεί οργανισμοί σε εθνικό (π.χ. UNOS, Η.Π.Α.), ή υπερεθνικό επίπεδο (Eurotransplant, Eurodonor action κλπ) (2).
Στην Ελλάδα ιδιαίτερα μετά την για πρώτη φορά ίδρυση ειδικού κρατικού φορέα (1999 ΕΟΜ) η δωρεά οργάνων και η μεταμοσχευτική δραστηριότητα φαίνεται να εξελίσσονται θετικά. Ήδη οι μεταμοσχεύσεις έχουν αυξηθεί σημαντικά αν και υπολείπονται από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο.
|